Kuga je u više navrata kosila srednovijekovnu Evropu odnoseći živote miliona ljudi. Prva potvrđena epidemija bubonske kuge u istoriji - Justinijanova kuga, koja je trajala od 541-750. godine usmrtila je između četvrtine i polovine ljudske populacije u tada poznatom svijetu ili oko 50 miliona ljudi.

Epidemija kuga su se nastavile od 15. pa sve do 19. vijeka. U tom je periodu zabilježeno preko 100 epidemija kuga u Evropi. Bolest je za to vrijeme, procjenjuje se, ubila 200 miliona ljudi.

Kao i uvijek u vremenima krize, ljudi su se okretali crkvi i doktorima. Ironično, ovi drugi, povećavali su osećaj straha kod ljudi, tumarajući ulicama u dugim crnim mantilima i jezivim pticolikim maskama sa dugim kljunovima.

Ipak, za to je postojao dobar, iako lažan, razlog!

Ko je smislio kostim doktora za kugu?
Maska za kugu
Iako djeluje neobično, baš svaki dio maske imao je funkciju. Zaštitno odijelo potiče iz 17. vieka i navodno ga je osmislio doktor Čarls De Lormea, ljekar nekolicini francuskih kraljeva i omiljeni ljekar porodice Mediči.

On je kako bi se i sam zaštitio od opake bolesti pri liječenju visoko zaraznih pacijenata s kugom osmislio kostim koji se sastojao od kaputa dugog do članaka i maske sa ptičjim kljunom, rukavica, šešira sa obodom i čizama. Često se koristio i drveni štap kako bi se pacijent pregledalo bez dodira. Sve je obično bilo pokriveno voskom.

Kostimi su se prvo koristili u Parizu, ali posle su se proširili širom Evrope. 

Ptičiji kljun bio je najvažniji!
Maska je imala staklene otvore za oči i zaobljeni kljun kao kod ptica. Ovo nije bilo slučajno!

Kljun je bio iznutra šupalj i u praksi napunjen slatkim supstancama ili supstancama jakog mirisa - ćilibarom, matičnjakom, metvicom, kamforom, karanfilićem, tinkturom opijuma… Svrha maske je bila da štiti od lošeg vazduha za koji se u ono vrijeme smatralo da je uzrok bolesti.

Naime, smrad koji se širio oko bolesnih, smatrao se i prenosnikom kuge, a ljekari su verovali da jakim parfemima mogu sprečiti zarazu. Biljke smještene u kljunu maske delovale su kao filter koji je, verovali su oni, pročišćavao vazduh prije nego što ga doktori udahnu.

Zašto je reč bila o zabludi?
Kuga, pestis, bubonska kuga, ili “crna smrt” je uzrokovana bakterijom Jersinijom pestis koju prenosi buva, sa glodara na čoveka. Bolest se može širiti i kontaktom sa kontaminiranom tečnošću ili tkivom kao i kijanjem i kašljanjem zaraženih osoba.

Dakle, kuga se ne prenosi vazduhom što onovremeni ljekari nisu znali i zapravo su malo šta mogli da urade da pomognu bolesnima. 

Zato je , sve do pojave savremenih antibiotika i otkrića bakterija, kuga bila tako smrtonosna.  

Kostim ljekara koji su liječili kugu u srednjem vijeku: