Kako je Yu Mex postao najčudniji muzički žanr bivše Jugoslavije
Jedan muzički žanr iz bivše Jugoslavije posljednjih godina sve više intrigira muzičke entuzijaste širom svijeta – prije svega zato što tjera ljude da se zapitaju: kako je ovo uopšte nastalo?
Popularna hipsterska radio stanica “NTS radio“ je na svom Instagram nalogu napravila prilog o Yu Mex muzičkom žanru koji i danas, 70-ak godina nakon njegovog osnivanja i dalje fascinira, ali i zbunjuje muzičke entuzijaste širom svijeta.
Yu Mex je bio stil popularne muzike u Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji, koji je uključivao elemente tradicionalne meksičke muzike – poput marijačija i rančera. Ovaj žanr bio je posebno popularan tokom pedesetih i šezdesetih godina, kada je niz jugoslovenskih pjevača počeo da izvodi meksičke pjesme, često u originalu, prenosi City Magazine.
Woke kultura bi danas možda ovo nazvala kulturnom aproprijacijom, ali u to vrijeme Nikola Karović, Slavko Perović, Ljubomir Milić i njegov bend Paloma bili su istinske zvijezde – popularni od Triglava do Đevđelije.
Nije ni čudo što ovako čudan spoj jugoslovenskog i meksičkog muzičkog izraza danas izaziva interesovanje svetskih internet arheologa, mimera i Reddit ekipe. I upravo to se dešavalo posljednjih dana – Yu Mex je ponovo „isplivao“.
Kako je došlo do toga da Tex Mex postane popularni muzički žanr u SRFJ
Nakon čuvenog razlaza Tito–Staljin 1948. godine, sovjetski filmovi više nisu prikazivani u Jugoslaviji. Istovremeno, Tito nije želio ni previše američkog uticaja zbog ideoloških razlika, pa se kao kompromis pojavio - Meksiko.
Jugoslavija je počela da uvozi meksičke filmove, jer su mnogi od njih veličali Meksičku revoluciju i prikazivali obične ljude kako ustaju protiv represije. Ta “revolucionarna“ estetika savršeno se uklopila u narativ tadašnje Jugoslavije - partizanska borba, otpor, narod kao nosilac promjene.
Prvi meksički film prikazan kod nas bio je “Jedan dan života” (1950) – potresna drama o pogubljenju pobunjenika u Meksičkoj revoluciji. Kada je stigao u jugoslovenske bioskope 1952. godine, film je izazvao suze kod publike, jer su mnogi u njemu prepoznali vlastite rane iz Drugog svjetskog rata.
Ubrzo su postali popularni i manje politički filmovi – komedije, romanse – a s njima je došla i nova modna inspiracija. Mnogi mladi Jugosloveni su imitirali stilove meksičkih filmskih zvijezda, a muzičari su počeli da oblače sombrere i pjevaju uz marijači aranžmane – na srpsko-hrvatskom, a ponekad čak i na španskom.
Interesovanje je počelo da blijedi tokom sedamdesetih, ali duo Karović - Perović ostao je nezaobilazan dio novogodišnjih televizijskih programa sve do devedesetih - makar na par minuta, iz poštovanja prema jednoj eri.
Na kraju, iza svega su ostali vinil omoti i snimci, koji danas mogu da obraduju svakog ko slučajno naleti na njih u beskrajnim skrolovanjima interneta.