Za većinu ljudi koji su primili vakcinu protiv korona virusa ubod igle nije predstavljao neprijatno iskustvo, ali, nekoliko sati kasnije, kod mnogih se pojavio bol u ruci. Ovakva reakcija nije jedinstvena za vakcinu protiv korona virusa. Ipak, javljaju se brojna pitanja: zbog čega neke doze izazivaju jak bol, zašto neki ljudi osjećaju jači bol nego drugi, a neki ne osjećaju bol uopšte.

 

Stručnjaci ističu da su bol u ruci, pa čak i iritacija, normalni i očekivani odgovori organizma na stranu supstancu koja pokušava da oponaša patogen bez izazivanja bolesti. Imajući u vidu složenost i specifičnosti svakog imunog sistema, izostanak bola i lokalne reakcije je takođe normalna pojava. U oba slučaja će naš organizam razviti zaštitni imunitet.

 

Dosta vakcina izaziva jak bol oko mjesta uboda, a razlog za to krije se u ćelijama koje prezentuju antigene. One su pritajene u našim mišićima, koži i drugim tkivima. Kada detektuju strano tijelo u organizmu, pokreću lančanu reakciju koja na kraju stvara antitela i dugotrajnu zaštitu od specifičnih patogena. Taj proces se naziva stečeni imunitet i proces njegovog stvaranja može trajati do dvije nedelje.

 

Nasuprot tome, nekoliko minuta ili čak sekundi nakon vakcinacije ili detektovanja virusa, ćelije koje prezentuju antigene takođe šalju određene "signale" upozorenja ćelijama imunog sistema. Ova brza reakcija naziva se urođeni imunitet. Tada veliki broj ćelija imunog sistema započinje stvaranje proteina kao što su citokini, hemokini i prostaglandini, koji angažuju nove ćelije i izazivaju različite efekte u tijelu.

 

Citokini šire krvne sudove kako bi povećali protok krvi, što izaziva oticanje i crvenilo. Takođe mogu i nadražiti nerve što uzrokuje bol. Citokini i hemokini dovode i do upalnih procesa čije posledice mogu biti groznica, glavobolja, bolovi u tijelu ili iritacije. Sve ove reakcije su odgovor našeg urođenog imuniteta.

 

Još jedan razlog zbog kog neke vakcine izazivaju jače reakcije krije se u njihovom sastavu. Na primjer, vakcina protiv malih boginja, zauški i rubeole (MMR vakcina), pravi se od živih, oslabljenih, formi virusa koji namjerno izazivaju blagu reakciju i podstiču odgovor urođenog imuniteta. Druge vakcine, kao što su one one protiv gripa, sadrže ubijene viruse. Neke čak sadrže i pomoćna sredstva čiji je cilj da podstaknu jači imunološki odgovor organizma.

 

U trenutku ubrizgavanja vakcine, brzi ubod izaziva slab bol i osjećaj blagog peckanja. Međutim, intenzitet bola koji se javlja kasnije, značajno varira u zavisnosti od vrste vakcine, ali i od starosne grupe.

 

 

 

STRUČNJACI ISTIČU DA SU BOL U RUCI, PA ČAK I IRITACIJA, NORMALNI I OČEKIVANI ODGOVORI ORGANIZMA NA STRANU SUPSTANCU KOJA POKUŠAVA DA OPONAŠA PATOGEN BEZ IZAZIVANJA BOLESTI. IMAJUĆI U VIDU SLOŽENOST I SPECIFIČNOSTI SVAKOG IMUNOG SISTEMA, IZOSTANAK BOLA I LOKALNE REAKCIJE JE TAKOĐE NORMALNA POJAVA.

 

 

Tokom kliničkih ispitivanja vakcine Moderna, bol u ruci nakon prve doze češće se javljao kod mlađih od 65 godina. Nakon primanja druge doze, procenti ispitanika koji su osjetili bol su porasli u obje grupe, i dalje prateći tendenciju da mlađi od 65 godina imaju jaču reakciju i osjećaju intenzivniji bol.

 

Kada je u pitanju vakcina kompanije Fajzer, iskustva su bila slična. Bol se češće javljao kod mlađih od 55 godina, ali je nakon druge doze učestalost reakcije opala u obje grupe ispitanika.

 

Vakcine kompanija Moderna i Fajzer zasnivaju se na modelu dostavljanja instrukcija za proizvodnju virusnog proteina putem informacione RNK. Zapravo, ova tehnologija uopšte nije nova, ali su je naučnici do sada izbegavali jer ih je brinula mogućnost preterane upalne reakcije. Nova naučna dostignuća su olakšala stvaranje ovakve vakcine, ali su intenzivne reakcije i dalje česte.

 

Alergolog i istraživač Kimberli Blumental, ističe da su joj se nakon primanja Moderna vakcine mnogi ljudi javljali sa fotografijama neobičnih reakcija na telu. Neki su imali velike crvene fleke nepravilnog oblika oko mesta uboda, kod nekih se pojavila i druga crvena tačka ispod mesta uboda, a zabeležene su i iritacije u formi koncentričnih krugova ili osipa na laktovima ili šakama.

 

Međutim, za razliku od retke i opasne alergijske reakcije koja se može javiti odmah nakon vakcinacije, reakcije koje se javljaju kasnije, kao što su iritacije na koži, nisu opasne i najčešće ne zahtevaju nikakvu terapiju. Neki ljudi su prirodno hipersenzitivni pa su kod njih intenzivne reakcije očekivane. Kimberli sada radi na uočavanju različitih tipova iritacija na koži i kreiranju uputstava za pacijente, kako bi znali kakve reakcije su sve moguće i koje bi potencijalno mogle biti opasne.

 

Neki od vakcinisanih su naveli da nisu osetili nikakav bol u ruci, drugi nisu mogli noćima da spavaju. Naučnici prate iskustva pacijenata i pokušavaju da utvrde faktore koji utiču na intenzitet reakcije. Do sada se pokazalo da godine starosti mogu biti jedan od faktora koji smanjuje imuni odgovor organizma, kao i pol. Kada je u pitanju vakcina protiv korona virusa, žene generalno imaju intenzivniju reakciju na vakcinu, dok su muškarci jače pogođeni samim virusom.

 

Na kraju, ne smemo zaboraviti da je individualna percepcija bola takođe važan faktor. Svako od nas drugačije doživljava bol, a strah i anksioznost mogu uticati na njegovo intenziviranje. Naučna istraživanja pokazuju da je strah od igle značajna barijera za veliki broj ljudi. Pored napora da vakcinišemo što veći procenat populacije u što kraćem roku, za postizanje tog cilja neophodno je približiti ljudima ceo proces i dobro osmisliti promotivne strategije.